خرما بهعنوان یکی از محصولات کشاورزی پررونق و صادراتی ایران، سالانه درآمد قابلتوجهی برای کشور بههمراه دارد. با این حال، به دلیل عدم امکان فروش یا صادرات تمامی خرماهای تولیدی در فصل برداشت، استفاده از سردخانهها برای حفظ کیفیت و جلوگیری از فساد این محصول ضروری است. بسته به حجم تولید و بودجه در نظر گرفته شده، میتوان از انواع سردخانهها استفاده کرد. برای مثال، سردخانههای کانکسی گزینهای مناسب برای باغداران کوچک بهشمار میروند. از سوی دیگر، در صورت تولید انبوه، استفاده از سردخانههای بزرگ و صنعتی توصیه میشود.
نحوه نگهداری خرما در سردخانه به شرح زیر است:
مدت زمان نگهداری خرما در سردخانه |
دما (سانتی گراد) |
رطوبت نسبی (درصد) |
انواع خرما |
یکماه |
15 |
75 |
خرما با رطوبت 20 درصد |
شش ماه |
10 |
75 |
خرما با رطوبت 20 درصد |
دوازده ماه |
صفر |
75 |
خرما با رطوبت 20 درصد |
برای نگهداری مناسب خرما، دما باید بین منفی 5 درجه تا 5 درجه سانتیگراد بسته به نوع خرما و مدت زمان نگهداری تنظیم شود. بهطور کلی، روش نگهداری باید به گونهای باشد که از یخزدگی خرما جلوگیری کند، زیرا انجماد میتواند به بافت و کیفیت آن آسیب برساند. از طرف دیگر، دمای محیط نباید آنقدر بالا باشد که باعث فساد خرماهای قرار گرفته در لایههای زیرین شود.
همسردخانههای **بالای صفر** و هم **زیر صفر** برای نگهداری خرما مناسب هستند، به شرطی که محدوده دمایی ذکر شده کاملاً رعایت شود. این دما نهتنها از فساد خرما جلوگیری میکند، بلکه به حفظ طعم، رطوبت و کیفیت آن نیز کمک مینماید.
تنظیم دقیق دما و شرایط محیطی سردخانه از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. در واقع، پس از تنظیم دمای مناسب، باید این دما تا پایان دوره نگهداری خرما بهطور ثابت حفظ شود. اگر دمای نگهداری خرما بهدرستی تنظیم نشود، ممکن است این محصول به مرور زمان دچار فساد یا ترشیدگی شود.
علاوه بر دما، تنظیم رطوبت محیط نیز از عوامل کلیدی در نگهداری خرما است. اگر رطوبت خرما در زمان انتقال به سردخانه بیش از ۲۰ درصد باشد، باید با استفاده از روشهای رطوبتگیری، رطوبت اضافی آن را کاهش داد. این اقدام از ایجاد شرایط نامناسب و فساد خرما جلوگیری میکند. در نتیجه، کنترل دقیق دما و رطوبت، دو عامل اساسی برای حفظ کیفیت و ماندگاری خرما در سردخانه هستند.
همچنین استفاده از قفسهبندی مناسب و چیدمان صحیح جعبهها نیز ، از اصول اساسی در نگهداری خرما در سردخانه است. قفسهها باید از جنس استیل یا فلزاتی با پوشش ضد زنگ ساخته شوند تا در برابر رطوبت و شرایط محیطی مقاوم بوده و دچار پوسیدگی نشوند.
حفظ و ثبات دمای مناسب در کل دوره نگهداری
همانطور که در بالا گفتیم دمای مناسب برای نگهداری از خرما بین مثبت و منفی 5 درجه است. اما اینکه کدام درجه برای نگهداری محصول مناسب است را مدت زمان نگهداری محصول تعیین میکند.
برای نگهداری کوتاه مدت، بهتر است خرما در سردخانه بالای صفر بین دمای 2 تا 4 درجه سانتیگراد نگهداری شود. اما اگر قصد دارید در طولانی مدت خرما را ذخیره کنید باید از سردخانه زیرصفر و بین دمای منفی 2 تا منفی 4 درجه نگهداری شوند.
در غیر این صورت کیفیت و ساختار محصول افت محسوس خواهد کرد.
برای اطمینان از حفظ دمای خرما در سردخانه و مراکز نگهداری و سورتینگ محصول میتوان از دیتالاگرهای رطوبت و دمای آِی پی لاگ (IPLOG) استفاده کرد. با توجه به آنلاین بودن این ترموگراف ها، هر لحظه میتوانید از شرایط سردخانه و دمای محصول خود مطلع شوید و در صورت خروج از محدوده دمایی مناسب دستگاه با ارسال هشدار، شما را مطلع می سازد تا با خیال راحت یک محصول باکیفیت به بازار عرضه کنید.